امروزه پزشکان از تزریق بوتاکس (Botox) برای عضلات سفت کودکان فلج مغزی استفاده می کنند. این روش به همراه کاردرمانی می تواند در تقویت عضلات ضعیف و بازگرداندن حرکات نرمال بیمار مؤثر باشد.
آنچه در این مطلب می‌خوانید ...
نحوه انجام تزریق بوتاکس برای کودک فلج مغزی
بر طبق نظریه پزشکان بوتاکس نمی تواند برای تمام بیماران فلج مغزی مؤثر باشد و معیارهای خاصی را برای کاندیدا شدن جهت تزریق بوتاکس لازم و ضروری می دانند.
تزریق بوتاکس در کودکان فلج مغزی به عنوان یک روش درمان سرپایی می باشد. برای تزریق بوتاکس نیازی به بی حسی موضعی نمی باشد. جهت تزریق نمودن بوتاکس، پزشکان غالبأ از سوزن های خاصی استفاده می کنند تا از طریق آنها بتوانند داروی بوتاکس را به طور مستقیم و دقیق به عضلاتی که مدنظرشان می باشد به صورت عمقی تزریق کنند.
بوتاکس محصول کشور آمریکا بوده و در ایران عمدتا از نوع انگلیسی آن که با عنوان دیسپورت (Dysport) شناخته می شود، استفاده می گردد. میزان دوز مناسب بوتاکس برای عضلات اسپاستیک ۱۰۰ واحد و دیسپورت ۵۰۰ واحد می باشد که البته بسته به نظر پزشک، عضله مورد تزریق و نیز میزان سفتی عضله این دوز می تواند تغییر یابد مثلا ممکن است برای برای درمان اسپاسم عضلات چشم ( که ممکن است منجر به انحراف چشم – استرابیسم – شود) از دوز ۳۰۰ دیسپورت استفاده گردد.
مدت زمان تأثیر بوتاکس در کودکان فلج مغزی حداکثر حدود ۳ ماه می باشد. در طی این مدت کاردرمانی جهت کمک به کشش و تقویت عضلات اسپاستیک که تحت تزریق قرار گرفته اند، انجام می گیرد.
با وجود اینکه تأثیر زیبایی بوتاکس شل کردن و ریلکس شدن عضلات صورت جهت بر طرف نمودن خطوط چین و چروک پیشانی می باشد ، هدف از درمان بوتاکس در کودکان فلج مغزی برقراری تعادل مجدد در طول عضلات اطراف مفاصل جهت بهبود حرکت و عملکرد می باشد.
چگونگی تأثیر تزریق بوتاکس بر درمان کودک فلج مغزی
در بیماران فلج مغزی توانایی مغز در برقراری توازن و هماهنگی انقباض عضلات به طور مناسب و صحیح عمدتأ از بین می رود. در نتیجه این عامل، گروهی از عضلات (آگونیست ها) دچار اسپاسم شده و مانع از عملکرد صحیح عضلات ضد جاذبه (آنتاگونیست ها) شده که این عامل منجر به کاهش و یا از دست دادن عملکرد مناسب اندام ها می شوند. با استفاده از بوتاکس، عضلات اسپاستیک به صورت موقت فلج شده و این فرصت را به بیمار می دهند که با انجام کاردرمانی این عضلات را تحت کشش بیشتر و بهتر قرار داده و عضلات ضعیف تر را تقویت نمایند.
همچنین میزان لازم بوتاکس جهت تزریق نیز با توجه به اندازه قد و جثه کودک، حجم عضلات و نیز میزان اسپاستیسیتی و کوتاهی عضلات مشخص می گردد.
هدف نهایی از تزریق بوتاکس و همزمان انجام کاردرمانی، بهبود تعادل و افزایش قدرت عضلانی است که منجر به بازگرداندن عملکرد نرمال در بیماران می شود.
شرایط لازم جهت حداکثر تاثیر گذاری تزریق بوتاکس برای کودک فلج مغزی
- سن کودک کمتر از ۶ سال باشد و البته بین ۲ تا ۶ سالگی بهترین زمان تزریق می باشد.
- کودک توانایی ایستادن به مدت حداقل ۱۰ ثانیه و توان راه رفتن بدون کمک و یا با کمک جزئی را داشته باشد.
- کودک از نظر هوشیاری و وضعیت ذهنی در سطح نرمال باشد و همکاری مناسبی با درمانگر و خانواده جهت انجام تمرینات داشته باشد.
- برنامه کاردرمانی کودک بعد از تزریق به طور منظم پیگیری شود.
- از اسپلینت شب به عنوان مکمل برنامه درمانی جهت کشش بیشتر عضلات اسپاستیک که تحت تزریق قرار گرفته اند، استفاده گردد.
در پایان ذکر این نکته حائز اهمیت است که انجام کاردرمانی و تمرینات کششی و تقویتی بعد از تزریق بوتاکس (به ویژه در طی ۳ ماه اول بعد از تزریق) تاثیر بسزایی در افزایش میزان اثرگذاری آن و بهبود شرایط بیمار خواهد داشت.
