اگرچه تمرینات بسیاری برای دست کودکان فلج مغزی وجود دارد، اما در اینجا دسته ای از تمرینات را که قابلیت تکرار زیاد داشته و برای کودکان جالب است، بیان می کنیم. بسیاری از والدین کودکان CP به دشواری انجام تمرینات درمانی و مشغول کردن کودکان خود به این تمرینات اذعان می کنند چرا که این تمرینات برای کودکان عمدتا˝ کسل کننده هستند. در این مقاله به معرفی تعدادی از تمرینات مفرح برای کودکان فلج مغزی می پردازیم که آنها بدون آنکه علاقمندی خود را به این تمرینات دست از دهند، بلکه مشغول این فعالیتهای دستی گردند.
آنچه در این مطلب می‌خوانید ...
سیم کشی مجدد مغز از طریق نوروپلاستیسیتی
آیا تا کنون واژه نوروپلاستیسیتی را شنیده اید؟ این واژه به معنای توانایی مغز جهت بازسازی خود بوده و بهترین روش برای فعال سازی آن، انجام تمرینات با تکرار زیاد می باشد. تکرار تمرینات به تثبیت عملکرد در مغز کمک کرده تا جایی که بدون تلاش بتوان آن عملکرد را انجام داد. در حقیقت بعضی از افرادی که بخش زیادی از مغز آنها به دلایل مختلف برداشته شده، اما همچنان قادر به انجام بعضی از عملکردهایی هستند که معمولا˝توسط قسمت برداشته شده مغزشان کنترل می شود بدلیل همین خاصیت نوروپلاستیسیتی مغز است.
از آنجا که حتی نیمی از مغز می تواند مانند تمام مغز جهت انجام فعالیت آموزش داده شود، پس شما نمی توانید قدرت نوروپلاستیسیتی را انکار کنید. بنابراین بهترین تمرینات برای فلج مغزی آنهایی هستند که کودک شما را به تکرار هرچه بیشتر ترغیب می کنند. این تمرینات قدرت گرفتن، دامنه ی حرکتی مچ، قدرت انگشتان و زبردستی را افزایش می دهند.
۱- دسته بندی آب نبات
کدام کودک آب نبات را دوست ندارد؟ یک بسته آب نبات که در شکل ها و رنگ های متنوع باشد، تهیه نمایید. آب نبات ها را روی میز قرار داده و از کودک خود بخواهید که آنها را از نظر رنگ یا شکل دسته بندی کند. کودک شما می تواند آب نبات ها را به طرفین میز هل داده (جهت تمرینات مچ دست) و یا آنها را جهت تمرین گرفتن انگشتان، بردارد.
۲- خمیر درمانی (پاتی)
برای کودک خود خمیر بازی، خمیر اسلایم و یا خمیر درمانی تهیه کنید و از آنها بخواهید با خمیر اشکال مختلف درست کند. این کار نه تنها به تقویت عضلات انگشتان آنها کمک می نماید بلکه همچنین منجر به جوشش چشمه خلاقیت کودک نیز می گردد. خمیرهای درمانی با رنگ های مختلف، سطوح مقاومتی متفاوت داشته که هرچه سطح مقاومتی آنها پایین تر بوده و نرمتر باشد، مشت کردن آنها راحتتر بوده و هرچه سطح مقاومتی بالاتر باشد این کار سخت تر خواهد بود. خمیردرمانی و خمیر اسلایم جهت تمرین و شکل دهی راحتتر بوده و برای کودکان CP با ضعف شدیدتر دستها مناسبتر می باشند.
۳- نخ و مهره
نخ کردن مهره ها یک روش مفرح برای کودکان فلج مغزی بوده تا جهت بهبود مهارتهای حرکتی ظریف با آن کار کنند. تمام آنچه که نیاز خواهید داشت چند نخ و تعدادی مهره می باشد. کار با نخ های ضخیم تر و مهره های با سوراخ بزرگتر برای درست کردن دستبند و گردن بند خلاقانه، آسانتر است. کودک CP شما درست مانند دسته بندی آب نبات ها، مهره ها را نیز می تواند بر اساس شکل و رنگ دسته بندی نماید.
۴- نقاشی
نگه داشتن قلم نقاشی یک چیز است اما حرکات متفاوت قلم (برای هر نقاشی) چیز دیگری است. چنانچه قلم را محکم تر فشار دهید رنگ نقاشی پررنگتر خواهد بود و بالعکس. از کودک خود بخواهید تا موقع نقاشی کردن از فشارهای مختلف و حرکات متنوع قلم نقاشی استفاده نماید تا تمامی حرکات دست مورد تمرین قرار گیرد. نقاشی، حرکات مچ دست و کنترل حرکات ظریف را بهبود می بخشد.
۵- بافتن موها
بافتن موها یکی از بهترین روش ها جهت بهبود عملکرد دستها می باشد چرا که مدل های مختلفی از بافتن موها وجود دارد. بعضی از انواع بافتها راحتتر بوده درحالیکه بعضی دیگر بسیار پیچیده تر می باشد. شما انواع عملکردهای دست را موقع بافتن موها می توانید تمرین کنید برای اینکه شما باید دسته ای از موها را جدا کنید، بخشی از آن را نگه داشته دسته ای را از روی آن رد کرده و به همین ترتیب ادامه داده و موها را ببافید.
۶- ساز زدن
نواختن یک ساز به میزان زیادی نیازمند عملکرد دست ها می باشد. به عنوان مثال جهت نوازندگی درامز، شما باید نگه داشتن چوبهای درامز و حرکات رو به بالا و پایین مچ دستها را تمرین کنید. جهت نواختن پیانو شما باید حرکات انگشتان را به طور متناسب برروی کلیدهای پیانو تمرین کنید. نوازندگی یک ساز به کودکان این مطلب را می آموزد که چگونه میزان های مختلفی از فشار دستها با انگشتان می تواند برروی صدای ساز تاثیر بگذارد. صداهای آهسته تر به تسلط کودکان برتکنیک نوازندگی کمک می کند درحالیکه صداهای سریع تر نیازمند کنترل حرکتی بیشتری می باشد.
۷- بازی با حباب
بازی با حباب ها بسیار ساده است اما به مدت طولانی می تواند کودک را مشغول نماید (بویژه وقتی که کودک بازی های چالشی سخت انجام داده به عنوان یک تمرین ساده و مفرح می توانید از این بازی استفاده نمایید.) یک حباب ساز تهیه کرده و کودک خود را با گرفتن تعداد مشخص حباب در طی یک بازه زمانی معین به چالش بکشید. سعی کنید تعداد گرفتن حباب ها را همزمان با پیشرفت کودک، افزایش دهید. حباب های کوچک تر نیازمند دقت و تطابق بیشتری برای گرفتن می باشد.
۸- بازی جنگا
شروع بازی جنگا آسان می باشد اما به تدریج دشوارتر شده نیازمند احتیاط بیشتری می باشد. شما باید با ظرافت و به آهستگی قطعات چوبی را خارج کرده و سپس هرکدام را بالا تر قرار دهید. این تمرین به کودک شما یاد می دهد که چگونه از انگشتان خود جهت فشار به بلوک های چوبی استفاده کرده، آنها را خارج نموده، با انگشتان آن را گرفته و به آرامی برروی برج قرار دهد بدون اینکه منجر به خراب شدن برج گردد.
۹- تزئین غذا
اینکه غذاهای کودکان همیشه در اشکال مختلف و متنوع و یا به شکل صورتک خندان سرو می شود حتما دلیل دارد. این نوع تزئین غذا باعث می شود کودک از غذا لذت بیشتری ببرد. خب پس چرا نباید کودک شما غذاهای خود را مانند پن کیک، بیسکوئیت و پیتزا را تزئین نماید؟ برداشتن اجزاء غذاها و قرار دادن آنها دقیقا جایی که کودک می خواهد، برداشتن و فشار دادن سس ها و … به بهبود دقت عملکرد دست ها کمک خواهد نمود.
۱۰- بازی در ساحل
شما متعجب خواهید شد ازاینکه بدانید کودک شما چه تعداد از تمرینات دست را در ساحل می تواند انجام دهد. ذرات شن بسیار نرم هستند به طوریکه شما می توانید دستانتان را داخل توده ای از آن فرو برده و با آن یک قالب درست کنید. یک قلعه شنی بسازید! تمام مراحل این کار جهت شکل دادن به شن قطعا˝ برای بهبود کنترل دست مفید است. بعدازاین کار، کودک خود را با جمع آوری تعداد زیاد صدف دریایی (تا آنجا که می تواند پیدا کند) به چالش بکشید. حتی مالیدن کرم ضدآفتاب به پوست بوسیله خود کودک در افزایش مهارتهای عضلات دست آنها موثر است.
۱۱- باغبانی
باغبانی فعالیتی است که نیازمند میزان زیادی صبر و تعهد روزانه می باشد. کودک شما در طی مراحل برداشتن گیاه جهت کاشتن در گلدان، آبیاری آن، و تماشا ی آن در طی گذر زمان، به طور فعال از دستهایش استفاده خواهد نمود. نهایتا چنانچه مرحله ی کاشت انواع میوه ها یا سبزیجاتی که شما کاشته اید به پایان رسید کودک شما می تواند تمرین کندن و برداشت کردن آنها را زمانی که رسیده شدند، انجام دهد.
۱۲- لگو
از فرزندتان بخواهید با تعدادی لگو چیزی بسازد. قطعات بزرگتر لگوها برای قرار دادن آنها درداخل یکدیگر راحتتر هستند درحالیکه قطعاتی که کوچکتر باشند نیاز به مقدار بیشتری مهارت و قدرت انگشتان دارند.
اینجا بهترین تمرینات دست را برای اینکه کودک شما به مدت طولانی مشغول و شاد گردد، گردآوری کرده ایم. کودکان دراین گونه تمرینات تصور نمی کنند که این کارها را باید (از روی اجبار) انجام دهند بلکه اینها فعالیتهایی هستند که خودشان خواهان انجام آن خواهند بود. و خوب از آنجایی که آنها خود می خواهند این فعالیتها را انجام دهند، پس بالطبع این احتمال زیاد است که بخواهند این تمرینات را به دفعات تکرار نمایند.
خوشبختانه این تمرینات دست برای فلج مغزی ایده های بسیار خوبی جهت بهبود مهارت دست کودکانتان به شما خواهد داد. موفق باشید!
